خانه در فرهنگ ایرانی - گل پدیده

به گزارش گل پدیده، خانه در فرهنگ ایرانی جایگاه خاصی دارد و شهر حول آن معنا می یابد. کومه در پارسی باستان به معنی خانه به شهر امروزی قم گفته می شد که در پیش از اسلام نیز شهری مقدس بود. خانه در این فرهنگ نقطه کانونی است و نیک و بد شهر از آن شکل می گیرد؛ همان گونه که خانواده به اجتماع شکل می دهد. از همین رو هویت جامعه از درون خانه به وجود می آید. در فرهنگ اسلامی نیز خانه محل آرامش است و مسکن ناظر بر چنین معنایی است. با چنین نگاهی، خانه تنها سازه فراهم آمده از سنگ و آجر و چوب و آهن نیست، بلکه این سازه همانند کالبدی است که روح در آن دمیده می گردد.

این روح همان هویت ایرانی-اسلامی است که خانه ایرانی را متمایز می سازد. پیوند با طبیعت مهم ترین شاخصه این هویت است. احترام به طبیعت از شاخصه های هویت ایرانی است. به طوری که جشن های ایران باستان حول طبیعت و ستایشِ خداوند بابت نعمت هایش در طبیعت است. از همین رو در خانه ایرانی فضایی برای گل و گیاه پیش بینی می شد. در آن روزگار که فضای کافی وجود داشت، باغچه و حوض آب در میانه خانه قرار می گرفت. در مرکزیت خانه دو عنصر آب و خاک را می شد مشاهده کرد. همچنان که اجاق آتش در اتاق چنین وضعیتی داشت. این مرکزیت در نشستن و پهن کردن سفره نیز دیده می شد. در این گردآمدن، عواطف شکل می گرفت و جایگاه بزرگ خانواده نیز معین بود. گویی عاطفه و حرمت همنشینی داشتند. بعلاوه ایوان خانه بر زیبایی حیاط مشرف بود و اهل خانه از آن به دیدن می نشستند.

در واقع اهالی خانه حق دیدنی درون خانه را از ایوانی داشتند که راه به اندرون داشت. بر این مبنا حیاط همانند گوهری در حلقه خانه بود. چنین خانه ای حرم بود که حرمت داشت و اغیار را به حریم آن راه نبود؛ نه به چشم و نه به قدم. این حریم از همان در خانه معین می شد. چنان که بر در خانه دو کلون تعبیه می شد؛ یکی، با نشان نرینگی که مردان با آن دق الباب می کردند و دیگری، با نشان زنانگی برای دق الباب بانوان. در حریم خانه آرامش ساکنان اهمیت داشت. در حالی که نور خورشید به عنوان یکی از عناصر طبیعت بر تمامی اجزای خانه می تابید، اما این ویژگی با پوشیدگی و امنیت اهل آن در تضاد نبود. معماران ایرانی بنا را به گونه ای می ساختند که نه مزاحمتی داشت و نه سایه ای مزاحم بر آن گسترده می شد.

به این ترتیب ساکنان خانه در آن به آرامش و امنیت می رسیدند. مدرنیسم اما سبک زندگی متفاوتی را بر جامعه ایران تحمیل نموده است. در سبک تازه زندگی دیگر از خانه هایی با معینات پیش گفته خبری نیست، اما آرامش و امنیت چیزی نیست که از زندگی انسان ایرانی رخت بربندد یا از آن چشم پوشید.

شرکت گروه سرمایه گذاری مسکن درصدد است با بهره اعتدالی از سنت، عرف و مدرنیسم حتی خانه های تازه و آپارتمان ها را به گونه ای طراحی نمایند که از این دو شاخصه بی بهره نباشند. ثمسکن در این باره به اسلاف خود که همانا معماران ایرانی اسلامی هستند تأسی خواهد نمود که در کار خود رضای خالق و خلق را توامان در نظر می گرفتند. آن گاه می توان از زندگی ایرانی در روزگار مدرن سخن گفت؛ در این زندگی خلاقیت و نوآوری به مقتضای زمان تجلی می یابد. شرکت گروه سرمایه گذاری مسکن رسالت خود را در حوزه شهرسازی همین مهم دنبال می نماید؛ همانا که باید جهانی فکر کرد و ایرانی عمل کرد.

* دکتر محمدرضا جعفرآقایی /عضو هیات مدیره شرکت سرمایه گذاری بانک مسکن