آمار تاسف بار سامانه علم سنجی اعضای هیئت علمی یک دانشگاه ، اساتیدی که به حال خود رها شدند
به گزارش گل پدیده، تعداد هیئت علمی های ناکارآمد یا به اصطلاح خاموش در دانشگاه ها کم نیست و با کمی جستجو در دانشگاه ها می توان دید که جمعیت زیادی از اساتید هیچ کار پژوهشی و ارتباط با صنعتی ندارند.
گروه دانشگاه گل پدیده، محیا معصومی- ناکارآمدی سامانه های علم سنجی و اعضای هیئت علمی خاموش دانشگاه های تحت نظارت وزارت علوم که چندی است بر سرزبان ها افتاده، داستان یک روز و دو روز نیست و دو یا شاید هم سه سالی می گردد که اجرای طرح علم سنجی تا به امروز با اهداف آن همخوانی نداشته است.
پس از انتشار گزارشی درباره سامانه علم سنجی وزارت علوم در اواخر مهرماه سال جاری در سایت های مختلف دانشگاه ها گشتی زدیم تا خودمان نگاهی به دستاورد های پژوهشی اساتید داشته باشیم و در این باره یک بانک اطلاعاتی جامع تهیه کنیم؛ اما متاسفانه سایت دانشگاه ها در چنین زمینه هایی به روز نبوده و برای ما دسته بندی اعضای هیئت علمی کارآمد و نارکارآمد یک دانشگاه آن هم تنها با اطلاعات ناقص یک سایت کاری بس سخت به نظر رسید.
بیشتر بخوانید: از سامانه علم سنجی هیئت علمی های وزارت علوم چه خبر؟ / قدمی مبهم برای دسترسی به اطلاعات پژوهشی
درواقع نه تنها وزارت علوم بلکه دانشگاه ها هم در شفاف سازی عملکرد اساتید و اعضای هیئت علمی شان به درستی عمل نکرده اند و برای دانشجویان یک دانشگاه هیچ تعیین نیست که جامعه اساتید واحد و دانشگاه شان چه دستاورد هایی را داشته و حائز چه رتبه و مقامی هستند. برای همین موضوع هم دانشجویان برای انجام یک پروژه تحقیقاتی یا مقاله معمولا باید به انتها نامه های آن استاد در کتابخانه مراجعه نمایند و در میان انبوهی از اطلاعات زمینه کاری و دستاورد های استاد را پیدا نمایند چرا که هیچ بانک اطلاعاتی جامعی در این خصوص نیست.
سامانه علم سنجی اعضای هیئت علمی در دل یک دانشگاه
در این میان، اما سایت دانشگاه الزهرا (س) دارای یک بانک اطلاعاتی بود، سامانه ای درون دانشگاهی حاوی اطلاعات به روز از اساتید، دستاورد های پژوهشی و مقالات نگارشی. درحقیقت معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه الزهرا (س) یک سامانه علم سنجی درون دانشگاهی به راه انداخته است که به واسطه آن اعضای هیئت علمی خود را با عملکرد، مرتبه و تعداد مقالات و طرح های پژوهشی شان معرفی می نماید.
سامانه علم سنجی دانشگاه الزهرا (س) نمونه کوچکی از سامانه علم سنجی اعضای هیئت علمی وزارت بهداشت است و بدون توجه به فعالیت سامانه علم سنجی وزارت علوم عملکرد ها را دسته بندی و شفاف سازی می نماید. هرچند که در هیچ کجای این سامانه خبری از معرفی عبارت علم سنجی و اهداف آن بیان نشده است، اما آمار های اعلام شده از سوی این سامانه بعنوان خلاصه عملکرد از سال 1999 تا 2019 میلادی نشان می دهد که این دانشگاه 4031 مقاله و استنادات آن 45 هزار و 192 است همچنین میزان H-Index آن روبه رشد بوده و درحال حاضر عدد 77 را به خود اختصاص می دهد.
نیمی از اساتید دانشگاه الزهرا (س) یک مقاله هم ندارند
نکته قابل توجه در خلاصه عملکرد ارائه شده در سامانه علم سنجی دانشگاه الزهرا (س) فعالیت 357 عضو هیئت علمی آموزشی و پژوهشی (44 استاد، 121 دانشیار (همراه با 2 دانشیار پژوهشی)، 180 استادیار (همراه با 7 استادیار پژوهشی)، 12 مربی) است که از این میان حدود 190 عضو هیئت علمی دارای یک یا شاید هم صفر مقاله هستند یعنی مطابق این آمار تنها حدود 170 استاد دغدغه انجام کار های پژوهشی، ارائه مقاله و ... دارند و مابقی صرفا به کار تدریس مشغول هستند.
آمار ها و نمودار های دیگر این سایت به میزان 19 درصد خوداستنادی دانشگاه و همچنین 54 درصد عضو هیئت علمی با صفر یا یک استناد نیز اشاره دارند که در جای خود قابل تامل است.
ظرفیت هایی که استفاده نمی شوند
این موارد درحالی است که از مجموع 8990 دانشجوی دانشگاه الزهرا (س) حدود 3457 دانشجو در دوره تحصیلات تکمیلی مشغول حصیل هستند و در این زمینه می توانند نقش موثری داشته باشند یعنی اگر هر استاد یک دانشجوی تحصیلات تکمیلی را به سمت طرح های پژوهشی و انتها نامه های کاربردی سوق دهد حال باید تعداد مقالات دانشگاه حداقل به 2 برابر میزان فعلی می رسید.
اگر بخواهیم نگاهی دقیق تر داشته باشیم در این سامانه به راحتی می توان یافت که 11 دانشکده این دانشگاه به ترتیب تعداد مقاله بدین توضیح است: فیزیک شیمی (39 هیئت علمی با 2211 مقاله)؛ علوم زیستی (27 هیئت علمی با 435 مقاله)؛ مهندسی (22 هیئت علمی با 372 مقاله)؛ علوم ریاضی (26 هیئت علمی با 246 مقاله)؛ علوم تربیتی و روانشناسی (40 هیئت علمی با 142 مقاله)؛ علوم اجتماعی و اقتصاد (56 هیئت علمی با 95 مقاله)؛ ادبیات (54 هیئت علمی با 71 مقاله)؛ پژوهشکده زنان (11 هیئت علمی با 53 مقاله)؛ علوم ورزشی (16 هیئت علمی با 46 مقاله)؛ هنر (33 هیئت علمی با 19 مقاله) و الهیات و معارف اسلامی (33 هیئت علمی بدون مقاله).
ترتیب فعلی فقط از بیشترین به کمترین مقاله بوده و ممکن است در تناسب تعداد هیئت علمی به مقالات ترتیب فوق الذکر به گونه دیگر باشد لذا آنچه در مجموع تعیین است اساتید بعضی دانشکده های این دانشگاه در پروژه های کاربردی و قطع به یقین طرح های پژوهشی مشارکت چندانی ندارند تازه این موضوع با این پیش فرض مطرح است که تمامی 4031 مقاله این دانشگاه در زمره مقالات کاربردی دسته بندی شوند.
خوب و بد یک سامانه علم سنجی
درست است که تعدادی از دانشگاه ها مشارکت در طرح های پژوهشی را برای اساتید همه دروس مثل الهیات و معارف غیرممکن می دانند، اما آیا نمی گردد با تقویت بین رشته ای ها از ظرفیت ها برای پیشبرد اهداف استفاده کرد و به غیر متکی نشد؟ بدون شک اگر علوم مختلف دست به دست یکدیگر بدهند و در زمینه تحلیل و ارائه راهکار پیش قدم شوند، احتیاج های کنونی جامعه و صنعت ما تا حد زیادی مرتفع می شد پس قرار نیست که یک علم به تنهایی تمام مسائل را جوابگو باشد.
اینکه دانشگاه الزهرا (س) خود را در دسته معدود دانشگاه هایی قرار داده است که سامانه علمی سنجی اعضای هیئت علمی را به راه انداخته اند قابل توجه است، اما نه تنها در این سامانه بلکه در هیچ کجای سایت این دانشگاه خبری از تحلیل و برنامه ها برای رشد و راهنمایی صحیح اعضای هیئت علمی نیست.
آمارها را دیدید، تدبیر چیست؟
پس آیا بهتر نیست با تحلیل و آنالیز آمار های در دست فکری برای پیشرفت دانشگاه و در نهایت برطرف احتیاج های جامعه کنیم؟ بهتر نیست حال که آمار و اطلاعات ارزشمندی از اساتید جمع آوری شده برای رشد آن ها تدبیری گردد و هیئت علمی های دانشگاه را در کنار پرورش دانشجویان بیدار کنیم؟
بدون شک اگر برطرف احتیاج های جامعه و صنعت دغدغه استاد دانشگاهی گردد، دغدغه دانشجویان هم خواهد شد و اینگونه ظرفیت های جامعه دانشگاهی در کنار رشد اشتغالزایی فارغ التحصیلان بیش از پیش به کار گرفته می گردد. باشد که دانشگاه ها همچون دانشگاه الزهرا (س) در راستای شفاف سازی عملکرد اساتید خود قدم بردارند و بهتر از این دانشگاه به تحلیل و آنالیز عملکرد ها بپردازند تا قرارداد های پژوهشی، ارتباط با صنایع، ارائه مقالات کاربردی متناسب رونق بگیرد.
منبع: خبرگزاری دانشجو